Η έκθεση Lancet προειδοποιεί για ανυπολόγιστες συνέπειες και «επιδημία τζόγου»
Το Lancet ως σημείο αναφοράς στη δημόσια υγεία
Το Lancet αποτελεί ένα από τα πιο έγκυρα και ιστορικά ιατρικά περιοδικά παγκοσμίως, με εκθέσεις που διαμορφώνουν την ατζέντα στη δημόσια υγεία. Η πρόσφατη Lancet Public Health Commission για τον τζόγο θεωρείται σημείο καμπής, καθώς εξετάζει εις βάθος τη ραγδαία εξάπλωση των τυχερών παιχνιδιών και την αναδεικνύει ως αναδυόμενη απειλή για την κοινωνία και τα συστήματα υγείας.
Η ψηφιακή εποχή και η νέα εξάρτηση
Η τεχνολογία έχει μεταμορφώσει τον τρόπο που οι άνθρωποι τζογάρουν. Σύμφωνα με την έκθεση, 46% των ενηλίκων παγκοσμίως (περίπου 2,3 δισεκατομμύρια άτομα) και 18% των εφήβων (περίπου 160 εκατομμύρια νέοι ηλικίας 10–19 ετών) συμμετείχαν σε τυχερά παιχνίδια μέσα στο τελευταίο έτος.
Η άνοδος των online πλατφορμών έχει καταργήσει κάθε φυσικό περιορισμό: το καζίνο πλέον “χωράει” στην τσέπη, διαθέσιμο 24 ώρες το 24ωρο, με αποτέλεσμα η νέα γενιά να βρίσκεται διαρκώς εκτεθειμένη σε μηχανισμούς εθισμού και άμεσης ανταμοιβής.
Επιδημιολογικά δεδομένα: μια κρίση σε αριθμούς
Η Lancet Commission εκτιμά ότι 72 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως βιώνουν αρνητικές συνέπειες από τον τζόγο, ενώ 80 εκατομμύρια πληρούν τα κριτήρια «διαταραχής τζόγου». Σε πολλές χώρες, η εξάρτηση έχει αυξηθεί έως και 50% μέσα σε μόλις πέντε χρόνια.
Η βλάβη δεν είναι ατομική — κάθε προβληματικός παίκτης επηρεάζει κατά μέσο όρο 6–8 άτομα από το περιβάλλον του (οικογένεια, φίλους, εργοδότη), πολλαπλασιάζοντας τον κοινωνικό αντίκτυπο.
Επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και την κοινωνία
Ο εθισμός στον τζόγο συνδέεται με κατάθλιψη, άγχος, αυτοκτονικό ιδεασμό, ενδοοικογενειακή βία και οικονομική κατάρρευση. Η έκθεση σημειώνει ότι το 37% των προβληματικών παικτών έχουν υπάρξει δράστες ενδοοικογενειακής βίας, ενώ μια αύξηση 10% στις δαπάνες για τζόγο σχετίζεται σχεδόν με διπλασιασμό των καθυστερήσεων σε κρίσιμες υποχρεώσεις, όπως η πληρωμή στεγαστικών δανείων ή λογαριασμών.
Η βιομηχανία του τζόγου: μια μηχανή εθισμού
Η έκθεση καταδεικνύει πως η βιομηχανία τυχερών παιχνιδιών λειτουργεί με στρατηγικές που ενισχύουν ενεργά τη βλάβη:
στοχευμένες διαφημίσεις, χορηγίες αθλητικών ομάδων, μπόνους άμεσης ανταμοιβής και αλγοριθμικά σχεδιασμένα παιχνίδια που εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Παρά τα δισεκατομμύρια που δαπανούνται σε προώθηση, οι διεθνείς ρυθμιστικοί μηχανισμοί παραμένουν αδύναμοι, αφήνοντας τους καταναλωτές απροστάτευτους.
Ανεπαρκής νομοθεσία – Οι προειδοποιήσεις των ειδικών
Η Lancet Commission τονίζει ότι οι περισσότερες χώρες διαθέτουν ελλιπή ή ανύπαρκτη νομοθεσία για την προστασία των παικτών. Ελάχιστα μέτρα προστατεύουν ανηλίκους και ευάλωτες ομάδες, ενώ η θεραπεία της εξάρτησης σπανίως εντάσσεται στα εθνικά συστήματα υγείας.
Τα κράτη καταλήγουν να επιβαρύνονται οικονομικά από τις συνέπειες, χωρίς να επενδύουν επαρκώς στην πρόληψη και την ενημέρωση.
Οι προτάσεις της Lancet Commission – Τι χρειάζεται τώρα
Η Επιτροπή προτείνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δημόσιας ευθύνης και ρύθμισης:
-
Περιορισμός διαφήμισης και προώθησης τυχερών παιχνιδιών
-
Διαχωρισμός της επιστημονικής έρευνας από τη χρηματοδότηση της βιομηχανίας
-
Εφαρμογή ανώτατων ορίων πονταρίσματος και απωλειών
-
Εκπαίδευση και ενημέρωση πολιτών, ιδιαίτερα εφήβων
-
Δημιουργία δομών πρόληψης και θεραπείας σε σχολεία, κοινότητες και μονάδες υγείας
Συμπέρασμα: μια παγκόσμια επιδημία που απαιτεί άμεση δράση
Η Lancet Commission είναι ξεκάθαρη: ο τζόγος δεν αποτελεί πια απλή ψυχαγωγία, αλλά επιδημία με κοινωνικές και υγειονομικές διαστάσεις.
Η αδράνεια των αρχών επιτρέπει τη διεύρυνση των ανισοτήτων και την εξάπλωση της εξάρτησης.
Η λύση βρίσκεται σε πολιτικές με επίκεντρο τον άνθρωπο, σε διαφάνεια, ενημέρωση και αυστηρή ρύθμιση.
Χωρίς συντονισμένη δράση, κινδυνεύουμε να χάσουμε ακόμη μία γενιά στον κύκλο του «ψηφιακού τζόγου».