Αιτιολογική Έκθεση

 Επείγουσα Ανάγκη Δημόσιας Παρέμβασης κατά του Προβληματικού Στοιχηματισμού στην Ελλάδα

1. Ο τζόγος ως κρίση δημόσιας υγείας

Σύμφωνα με την Lancet Public Health Commission (2024), ο τζόγος εξελίσσεται σε παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία. Υπολογίζεται ότι περίπου 450 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εμφανίζουν συμπτώματα προβληματικού τζόγου, ενώ 80 εκατομμύρια πληρούν ήδη τα διαγνωστικά κριτήρια για Gambling Disorder. Οι συνέπειες περιλαμβάνουν ψυχική ασθένεια, αυτοκτονίες, οικονομική καταστροφή, ενδοοικογενειακή βία και διάλυση οικογενειών.

 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) επιβεβαιώνει ότι ο εθισμός στον τζόγο πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σοβαρή διαταραχή συμπεριφοράς με εκτεταμένες επιπτώσεις σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

 

2. Σύνδεση με ψυχική υγεία και αυτοκτονικότητα

Μελέτες σε Σουηδία και άλλες χώρες καταγράφουν ότι άτομα με Gambling Disorder έχουν 1,8 φορές υψηλότερη θνησιμότητα και 15 φορές αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Ο τζόγος δεν είναι ψυχαγωγία αλλά ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες αυτοκτονικού ιδεασμού στις σύγχρονες κοινωνίες.

 

3. Η ελληνική πραγματικότητα – υποτιμημένα ποσοστά

Στην Ελλάδα, μελέτη έδειξε ότι 2,4 % των ενηλίκων πληροί τα κριτήρια για προβληματικό τζόγο, με συσχετίσεις σε χαμηλά εισοδήματα, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και επιβαρυντικό οικονομικό περιβάλλον.
Το ποσοστό αυτό θεωρείται ιδιαίτερα υποτιμημένο, καθώς διεθνείς μελέτες σε χώρες με παρόμοια ή ηπιότερη έκθεση καταγράφουν πολύ μεγαλύτερα ποσοστά.

 

Επιπλέον, η διαταραχή δεν αφορά μόνο τον ίδιο τον παίκτη: κάθε εθισμένος επηρεάζει άμεσα 7–10 οικεία πρόσωπα (οικογένεια, σύντροφο, φίλους, συναδέλφους). Αυτό σημαίνει ότι, τα επόμενα χρόνια, εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας θα βιώσουν σοβαρές οικονομικές και ψυχικές δυσκολίες, ακόμα κι αν δεν έχουν οι ίδιοι στοιχηματίσει ποτέ.

 

4. Εκρηκτική ανάπτυξη της αγοράς στην Ελλάδα

Η ελληνική αγορά τυχερών παιχνιδιών καταγράφει ραγδαία αύξηση:

 

• Το 2024 ο συνολικός τζίρος (TGR) ξεπέρασε τα 28 δισ. € το πρώτο 8μηνο (+14% σε σχέση με το 2023).
• Η συντριπτική πλειονότητα (≈70%) προέρχεται από online τυχερά παιχνίδια, όπου η έκθεση είναι συνεχής και χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.
• Ο OPAP ανακοίνωσε το 2024 ιστορικό ρεκόρ με έσοδα 2,3 δισ. €, αυξημένα κατά 10% χάρη κυρίως στο iGaming.

 

Η εκρηκτική αύξηση του τζίρου δεν συμβαδίζει με ανάλογα μέτρα πρόληψης· αντίθετα, αντανακλά την υπερβολική χρήση bonus, free bets και επιθετικών προσφορών που ενισχύουν τον εθισμό.

 

5. Κοινωνικό κόστος και προβλέψεις

Με βάση τους τρέχοντες ρυθμούς ανάπτυξης:

• Οι Έλληνες αναμένεται να χάσουν 30–50 δισ. € την επόμενη δεκαετία.
• Αυτό συνεπάγεται ότι χιλιάδες οικογένειες θα οδηγηθούν σε οικονομική καταστροφή, κοινωνική περιθωριοποίηση και ψυχική φθορά.
• Το πρόβλημα θα πάψει να είναι «επιδημικό» και θα μετατραπεί σε ενδημικό, μη αναστρέψιμο φαινόμενο.
 

6. Επιθετικό μάρκετινγκ – οι εταιρείες ως «ψηφιακοί θηρευτές»

Οι στοιχηματικές εταιρείες λειτουργούν πλέον ως ψηφιακοί οικονομικοί θηρευτές:

• χρησιμοποιούν δεδομένα και αναλύσεις για να εντοπίζουν τους πιο ευάλωτους παίκτες,
• προωθούν όλο και πιο εθιστικά προϊόντα,
• στοχοποιούν μέχρι την τελευταία δυνατότητα δαπάνης.

 

7. Παύση πρόληψης και κανονιστική σύγχυση στην Ελλάδα

Η Ελλάδα παραμένει από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες χωρίς Εθνικό Μητρώο Αυτοαποκλεισμού, παρά τις υποσχέσεις υλοποίησης εδώ και πάνω από δύο χρόνια.

 

Ταυτόχρονα, η Ε.Ε.Ε.Π. εμφανίζει χαρακτηριστική αντίφαση:

 

• Απαγορεύει στα διαφημιστικά μηνύματα των στοιχηματικών εταιρειών να χρησιμοποιούν προστακτική φρασεολογία που παροτρύνει σε άμεσο παιχνίδι, όπως π.χ. «Παίξε τώρα».
• Ωστόσο, η ίδια η Αρχή προωθεί ως επίσημο μήνυμά της το «Παίξε Υπεύθυνα».
 

Η διατύπωση αυτή υποδηλώνει κανονιστική ασάφεια και άγνοια βασικών αρχών δημόσιας υγείας. Ο εθισμός στον τζόγο δεν είναι ζήτημα «υπευθυνότητας» ή προσωπικής αδυναμίας, αλλά αναγνωρισμένη ψυχική διαταραχή (Gambling Disorder) στο DSM-5.

Η χρήση προστακτικών μηνυμάτων («παίξε») μεταθέτει την ευθύνη στον παίκτη, αντί να αναδεικνύει την ανάγκη για συστημικές παρεμβάσεις πρόληψης και προστασίας.

 

Συμπέρασμα — Έκκληση για δράση

Όλα τα στοιχεία — από διεθνείς μελέτες, ιατρικές καταγραφές, επίσημα οικονομικά δεδομένα και την ίδια την εμπειρία της ελληνικής κοινωνίας — συγκλίνουν σε ένα:
ο προβληματικός τζόγος αποτελεί επείγουσα κρίση δημόσιας υγείας και κοινωνικής συνοχής.

Η απουσία θεσμικού πλαισίου, η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της αγοράς και η στοχοποίηση των ευάλωτων καθιστούν αναγκαία την άμεση παρέμβαση.

Αν η πολιτεία συνεχίσει να αντιμετωπίζει τον τζόγο μόνο ως πηγή εσόδων, το κοινωνικό κόστος θα είναι ανυπολόγιστο και σύντομα μη αναστρέψιμο.

 

Δεν είναι παιχνίδι όταν καταστρέφει ζωές.
Τώρα είναι η στιγμή να ληφθούν μέτρα.